Kelimenin etimolojik olarak Miladdan sonra 5. yüzyıl civarlarında
İskandinavya dolaylarından çıkıp gelen ve Roma imparatorluğu'na bir
süre kök söktüren (ve böylece kendi sonlarını da hazırlayan) Germenik
ırk Goth'lardan geldiği aşikardır, fakat bu kelime sonraları farklı
anlamlar da kazanmıştır. İngiliz medeniyeti politik anlamda rakipleri
olan Fransa ve İspanya'ya olan köksel ve ruhsal üstünlüğünü kanıtlamak
için "gothic"i kendine sıfat bile yapmıştır. (Tabi İngiliz ırkının
ataları kahraman jutelar ya da gete'lerden de ilham alınmış olabilir
burda) ama yine de gotik kelimesi tarihte uzun bir süre "barbar",
"yaban", "sivilize olamamış" anlamlarında olumsuz bir sıfat olarak
kullanılmıştır. İlkel ve dar kafalı insanlarla/ülkelerle
özdeşleştirilmiştir. Özellikle sonraları 18. yüzyılda rasyonalizm ve
sanayileşmeyle beraber gotik artık olumsuzdan da çıkıp küçük düşürücü
bir sıfat olarak kullanılmıştır. o dönemde kendilerini medeniyetin
doruklarında, "biz olduk artık" havalarında gören avrupa toplumları,
kendilerini fazla kaptırdıkları bu mantık ve bilim gerçekleriyle gotik
edebiyatı (ya da daha genel anlamıyla "romans"ları) yerin yedi kat
dibine gömmüştür. Okumanın bir insan ihtiyacından ziyade toplumsal
sınıflara göre yazıldığı çizildiği bu dönemde burjuvazi, tıpkı kendi
akıllarının erdiği tek şey gibi "yararcılık" kokan romanlara yönelmiş,
romanlar neredeyse "standart edebi eser"ler konumuna gelmiştir. (Hatta
ilk dönem romanlarında protagonist bir hana girerken yazar "şu han
bilmemne şehrinin bilmem ne sokağında, konaklamak için ideal gidin
görün." gibisinden direk okuyucunun gerçek hayatında işine yarayacak
notlar yazarmış.) Ama bu aşırı gerçekçilik ve "ne görüyorsam o
var"cılık bir süre sonra insanoğlunu tatmin edemeyecek düzeye
gelmiştir. Çünkü insanlar maneviyatlarını, hayalgüçlerini ve
yaratıcılıklarını daha fazla aç bırakamamıştır. (Bir nevi
sentimentalizm ya da agnostizme yönelme isteği) edebiyat ve genel
olarak sanat kendini bu açmazdan kurtaracak yollar ararken romantizm
gümbür gümbür gelmiştir. Endüstriyel şehir hayatının, bununla beraber
doğan toplumsal sınıf ayrılıklarının ve haddinden fazla yararcılığın
insan ruhunu bozduğuna, toplumları giderek çürüttüğüne inanan bu edebi
akım giderek yayılmış, çoğunluğun genel tavrı haline gelmiştir.
Hayalgücü ve duyguların tekrar yükseğe çıkmaya başlamasıyla gotik
edebiyat da uyarılıp yattığı mezardan çıkmıştır nihayet. En fazla
Amerika olmak üzere Avrupa'da bu yazına gereken önem verilmeye
başlanmıştır artık. Bu periyoddan Viktorya dönemine kadar özellikle
İngiltere'de çok güzel tadından yenmez eserler çıkmıştır. Sonraları
yine ait olduğu gölgeye çekilecekken yirminci yüzyılda yeni bir ivme
kazanmıştır gotik. Çernobiller, kirlilik problemleri, dünya savaşları
derken tüm dünya toplumlarının kapıldığı karamsarlık havasından
kaynaklanıyor olsa gerektir bu. Çünkü gotik bu yaşamı sorguladığı gibi
ölümü ve diğer dünyaları da merak eder. Meraktan da öte bundan haz
duyar. İnsanın görünen kısmından ziyade sinik ve kaotik yüzlerini
irdeler. Bu yüzden yirminci yüzyılda karamsarlığın ve içselliğin
sembolu haline gelmiştir gotik. Sadece edebiyatla kalmamış, sinemaya
(malum, tonlarca gotik film), müziğe (gotik rock, gotik ****l,
endüstriyel gotik vesaire) ve modaya da (taş gibi gotik hatunlar,
kendilerini crow sanan satanist zibidiler) sıçramıştır. Günümüzde
"Gotik nedir?" sorusuna insanların önce bir afallaması, "nasıl
anlatsam?" demesi de bu yüzden zaten.
* Got Sanatı ya da
Barbar Sanatı olarak da anlamı vardır. İtalyanlar Roma İmparatorluğu
döneminde dünyanın bir numaralı gücüyken, Alman kabileleri got ve
vandalların topraklarını işgali nedeniyle büyük bir öfke
duymaktaydılar. Bu yüzden aydınlanma devri yani Rönesans ile yıkılış
dönemi arasındaki döneme, buna sebep olanların isimlerini, got ve
vandalları koydular. Got Sanatının dışında, güzel şeylerin yıkılıp
yakılmasına da vandallık demişlerdir.
* Gothic mimari
12-16. yüzyıllar arasında avrupada kullanılan, sivri kemerler,
kaburgalı kubbeler ve ayrıntılı süslemeleri ile hemen tanınan mimaki
akıma ve bu tarz mimariye benzeyen diğer mimari akımlara verilen
isimdir. Gotik edebiyat özellikle 18. yy sonunda popüler olan,
karanlık, grotesk ve doğaüstü olayları işleyen edebi türe zaman zaman
verilen isimdir. En belli başlı örnekler için (bkz: frankenstein) (bkz:
dracula) (bkz: dr jeykll mr hyde)
*Gotik müzik heavy
****l ve punk arasında bir tarzdır: "Gotik muzik heavy ****l olmakla
beraber punk ile ilişkisi oldukça zayıftır. Daha çok orta çağ ve barok
döneme ait klasik müziğin heavy ****l'le iç içe geçtiği estetik yönden
kuvvetli bir tarza sahip olup bu yönden punkın tam tersi bir duruş
sergiler."
*Gotik moda ise genelde her nedense özellikle
teenage kızların, özellikle de The Crow filmlerinden sonra daha da
benimsediği bir moda. tercihen deri, siyah giysiler giyilir ve ceset
gibi, vampir gibi bembeyaz makyaj yapılır, saçlar uzun, çeşitli
renklerde, tırnaklar da bir o kadar uzun ve renk renktir. Kollarda
boyunda boş yer kalmayana kadar takılar istenirse takılabilir,
vaciptir. Her gothic genç kızın gönlünde pumpkin king jack gibi bir
sevgili sahibi olma hayalleri vardır. Gothic komünity üyelerinin milli
bayramı helloween, milli içecekleri red wine, başkentleri gotham
city'dir.
* "Gotik italyanların rönesansda kuzey ortaçağ
sanatını tanımlamak için kullandıkları kelimedir. Bu, onlar için
barbarlık anlamına gelen bir kelimeydi. Gotiğe korkunç, şatafatlı ve
grotesk gözüyle bakılırdı. Aslında bir çok durumda öyleydir, ancak
bazılarına göre hayatın kendisinin korkunç, şatafatlı ve groteks olduğu
bir dünyada o mükemmeldir. Dualizm ön plandadır, her şeyin iki yüzü
olduğu insanlar beden ve ruh, iyi ve şeytan oldukları, tozdan
yaratıldıkları halde cenneti isteyebildikleri savunulur. Esas olarak
onca yıl boyunca çok sayıda insanın üstünde çalışması ve farklı
fikirlerin kaynaşması sonucu ortaya çıkan korkunç görünümlü ve
şatafatlı mimari akımın hayranlıkla karşılanıp yaşam tarzı olarak
belirlenmesidir. Çok fazla fikirin kaynaşmasıyla oluşan bir tarzı
insanlar sadece peşinden gitmek için standartlara sokmuştur; gotik
siyahdır (kötülük ve çirkinliğin temsilcisi şeytani olan), gotik kandır
(siyah üstüne kırmızı yazılı web siteleri, siyah deri giysili kırmızı
saçlı kırmızı rujlu genç kızlar), gotik şatafattır (boş yer bırakmayan
takılar) demişlerdir
Cuma Haz. 12, 2009 10:55 am